Yapay Zeka ve İnsan – 10 Dakikalık Okuma

Yeni teknolojik gelişmelerle beraber bireysel ve toplumsal alanda büyük değişimler yaşanıyor. İş dünyasını şekillendiren trendlerin başında teknolojik dönüşüm, dijitalleşen ve değişen çalışma ortamına uyum sağlamak olduğunu biliyoruz. İş hayatında öne çıkmaya başlayan yapay zekâ kavramını da bu doğrultuda ele almaya çalışıyoruz.

YAPAY ZEKA VE İNSAN

Toplumsal değişim ve dönüşüm kaçınılmaz bir şekilde ve hızla devam etmektedir. Başta yapay zeka olmak üzere teknolojik gelişmeler ışığında “Endüstri 3.0” toplumları, “Endüstri 4.0” toplumlarına doğru evrilmektedir. Birçok ülkede ve akademik camiada daha şimdiden bir sonraki dönüşüm olacak Endüstri 5.0 konuşulmaya başlamıştır. Her geçen gün hem yeni teknolojiler ortaya çıkmakta hem de bilinen teknolojilerde önemli gelişmeler söz konusu olabilmektedir.

Yeni teknolojik gelişmelerle beraber bireysel ve toplumsal alanda büyük değişimler yaşanıyor. İş dünyasını şekillendiren trendlerin başında teknolojik dönüşüm, dijitalleşen ve değişen çalışma ortamına uyum sağlamak olduğunu biliyoruz. İş hayatında öne çıkmaya başlayan yapay zekâ kavramını da bu doğrultuda ele almaya çalışıyoruz.

Gelişmeleri ve yenilikleri işimize entegre etmek amacıyla baktığımızda aslında daha önce insanlar tarafından yapılırken, makinelere yaptırılmaya başlanan komplike her şey yapay zekadır, daha doğrusu yapay zekanın bir ürünüdür diyebiliriz.

Teknolojideki hızlı gelişmeler, yapay zekanın yarattığı heyecan verici yenilikleri beraberinde getiriyor. Bu yeniliklerden biri de OpenAI tarafından geliştirilen ChatGPT. Özellikle son dönemde kullanımı iyice artan ChatGPT sayesinde yapay zekanın hayatımızdaki yeri tekrar sorgulanmaya başlandı. Yapay Zeka’nın geleceği oldukça parlak görünüyor. Sürekli olarak daha karmaşık görevleri yerine getirebilen sistemler geliştiriliyor. Ancak bu gelişimle birlikte,

insan-makine etkileşiminin toplumsal etkileri ve iş dünyasının dönüşümünün nasıl şekilleneceği de teknoloji çevrelerince sorgulanıyor. Yapay zeka teknolojisinin etkileri giderek daha fazla hissediliyor ve pek çok sektörü dönüştürüyor. Peki yapay zeka gelecekte bizi nasıl etkileyecek? Yapay zeka, insan zekasını tamamen taklit edebilir mi?

Yapay zeka ve insan arkadaş olabilir mi? Yapay zeka ve iş gücü ilişkisi nasıl bir dönüşüm geçiriyor? İnsanların iş yapış şekilleri nasıl etkilenecek? gibi birçok soru var aklımızda

Teorik olarak yapay zeka insan zekasını taklit edebilir deniyor ama pratikte edemedi ve edemeyebilir de, belki de hiç edemeyecek. Ama birçok fonksiyonu artık icra edebiliyor, taklit edebiliyor. Mesela, rahatlıkla otomasyon yapabiliyor, hatta özellikle otomatik olan şeyleri daha iyi yapıyor. O yüzden büyük ölçüde insan zekasını taklit edebiliyor. Bir yandan da yapay zekacılar zaten insan aklını, zihnini taklitle uğraşmıyorlar. Bu noktada belirli kuralların ve yasaların çıkarak daha disipline edilmesi gerektiği önemli olacak.

Peki yapay zeka ile arkadaş olabilir miyiz? ChatGPT’nin dayandığı veri insanlık mirası olduğu ve binlerce on binlerce bilgiyi sindirmiş olduğu için, onun vereceği cevap bazı bakımlardan bir arkadaşın vereceği cevaptan daha nesnel ve yerinde olabiliyor. Şu an belki bize canlı olmayan bir şeyle arkadaşlık etmek çok garip geliyor ancak uzun zamandır teknolojik dönüşümlerden geçiyoruz ve yapay zeka ile aramızdaki etkileşim artıyor. Bir vadede en yakın arkadaşımız olmasa da samimi bir ilişki kuracağız gibi görünüyor.

OpenAI ve Pensilvanya Üniversitesinin ortaklaşa yürüttüğü bir araştırmanın raporu yakın zamanda yayımlandı. Binden fazla mesleğin incelendiği çalışmada araştırmacılar, yapay zekanın ABD’deki sektörleri nasıl etkileyebileceğini ortaya koydu.

Sonuçlara göre ABD’deki iş gücünün yaklaşık %80’i, bu işlerdeki görevlerin ise en az %10’u ChatGPT’den etkilenebilir çıkmış. Ayrıca araştırma lisans, yüksek lisans ve çalıştıkları işte uzmanlık derecesi olan çalışanların, görece daha düşük eğitim derecelerine sahip olanlara göre, ChatGPT ile daha fazla karşı karşıya kalacağını gösteriyor. Raporda yapay zekanın etkileyebileceği mesleklere örnekler de veriliyor. Listedeki bazı meslekler şunlar: matematikçiler, web ve arayüz tasarımcıları, finansal analistler, vergi memurları, anket araştırmacıları, yazarlar, çevirmenler, halkla ilişkiler uzmanları, hayvan bilimciler….

Araştırmacılar, yapay zekanın bir mesleğin tamamen yerini almasının çok nadir bir durum olabileceğini düşünüyor. Bunun nedenini de bir işin birden fazla görevden meydana gelmesi olarak açıklıyorlar.

Peki zekaları bu kadar yüksek seviyelere ulaşmış bu makineler insanlara yapacak bir şeyler bırakacak mı? İnsanların hayatını tüm sıkıcı işlerden arındırıp ütopik bir dünya mı yaratacak? Yoksa bu makineler insanlığı salt işgücü olarak görüp köleleştirecek mi? Filmlere, romanlara konu olmuş bu varsayımsal soruların cevabını bu yüzyıl içinde alacağız gibi görünüyor.

İnsan sermayesi yönetimi yazılımı şirketi olan Beamery’nin kurucu ortağı ve başkanı Sultan Saidov “ChatGPT ve yapay zeka, çalışanlar arasında korku uyandırmamalı çünkü bu araçlar insanların ve şirketlerin daha verimli çalışmasına yardımcı olacak.

300 milyon işin yapay zeka ve otomasyondan etkileneceği şimdiden tahmin ediliyor, bunları tahmin etmek tabii kolay değil ama “Asıl soru şu: Bu, insanların işlerini değiştireceği veya işlerini kaybedeceği anlamına mı geliyor? Bence çoğu durumda işler kaybolmaktansa değişecek.” Ve ekliyor: “Geri dönüp sanayi devrimine bakarsanız, tarımda aniden otomasyona sahip olduğunuzda, bu, çiftçilikte belirli işleri daha az insanın yapacağı anlamına mı geliyordu?” diye soruyor ve cevabı kendi veriyor:

Tıpkı tarihteki benzer eğilimler gibi, üretken yapay zekanın ve diğer yapay zeka teknolojilerinin işyerlerine yaygın bir şekilde dahil edilmesinin ardından yaratıcı işler talep görecek.

Yapay zeka odaklı bir yetenek edinme platformu olan Ceipal’in CEO’su Sameer Penakalapati, “GPT’nin geliştiriciler ve mühendisler gibi işleri tamamen ortadan kaldıracağını söylemek haksızlıktır” diyor. Ancak bu işler var olmaya devam etse de, GPT ve üretken yapay zeka tarafından görevleri ve sorumlulukları büyük olasılıkla azaltılabilir.

Tüm bunların yanı sıra felaket senaryoları da yok değil, aşağıda birkaç örnek paylaşalım:

• Yapay zeka çok ilerlese de bilinç ve irade kazanamaz. İnsanların sıkı kontrolü altında adım atmaya devam eder. O durumdaki tehlike, her teknolojik gelişmenin olduğu gibi yapay zekanın da kötü ellere geçmesi ve onların iradesi doğrultusunda insanlığa zararlı işler yapması.
• Yapay zeka bilinç kazanamaz, ancak kodlarındaki ufak bir hata sarmal etkilerle beklenmeyen sonuçlara yol açar. Karmaşıklığın artmasından dolayı da bu hataları gidermek imkânsızlaşır.
• Yapay zekanın aşırı ilerlediğinde nasıl çalıştığını anlayıp kontrol edebileceğimizi düşünmek biraz iyimser bir yaklaşım. Yapılan akıllı makinelerin birbirlerine kısmen karşıt hedefleri olması, herhangi birinin tamamen kontrolden çıkmasını engelleyebilir. Bir nevi yapay zekanın kendi kendiyle mücadele etmesini sağlamak gibi.

Son olarak durumu bir de Chat GPT’ye soruyoruz

Yapay zeka insanın yerini alacak mı?

Bu yazımızı Toplum 5.0 ile bitirmek istiyoruz. Toplum 5.0 bilindiği üzere bir başka ifade ile ‘‘süper akıllı toplum’’, dijitalleşme ve yapay zekânın toplumsal yaşamdaki etkilerinin her yönüyle değerlendirildiği, insanların makine ve robotlarla ilişkisinin en verimli biçimde sağlandığı, büyüme ve kalkınmayı amaçlayan bir toplum modeli. Toplum 5.0’ın merkezinde “insan” ve insanın yaşam kalitesi yer alıyor.

Toplum 5.0 gelecekte meydana çıkabilecek gelişmelerin toplumsal yaşam üzerindeki etkilerini açısından geniş ve derin bir bakış açısına sahip. Bu bakış açısı ile teknolojik yenilikleri topluma en verimli şekilde entegre ederek, toplumsal sorunlara çözüm üretmek ve teknolojiyi insanların faydası doğrultusunda kullanarak refah seviyesini artırmanın ve bu sayede insan merkezli bir toplum meydana getirmenin her zaman ön planda olması gerektiğine inanıyoruz. Kendimizi, becerilerimizi geliştirdiğimiz, dijital okuryazarlığın geliştiği, teknolojiye yatkın olduğumuz ve dışında kalmadan merak ile içine girdiğimiz bir dönem olsun. Ne olursa olsun oldukça heyecanlı zamanlar bizleri bekliyor.

Umarız hızla ilerleyen yapay zeka kontrolden çıkmasın ve insanlığın, hepimizin refah ve mutluluk seviyesini yukarılara taşısın.

Sevgilerimizle,

Selin Gülgeç Cenk Akıncılar

Kaynak:

https://openai.com/research/gpts-are-gpts

https://research.ibm.com/artificial-intelligence

https://en.wikipedia.org/wiki/Partnership_on_AI

https://www.amazon.com/Most-Intelligent-Person-Artificial-Superintelligence-ebook/dp/B0732SZ2KX